Jidysz – dialekt niemiecki był dla mnie dość zaskakującym odkryciem. Od dawna interesuje mnie kultura żydowska i obyczaje tego narodu.
Prowadzę blog językowy, dlatego chciałabym napisać o pewnej ciekawostce, którą odkryłam dopiero 3 lata temu. Jak wiadomo Żydzi posługują się językiem hebrajskim lub Jidysz. Ten drugi jest dialektem Mittelhochdeutsch (Słynne niemieckie złożenia wyrazów) czyli średnio-wysoki niemiecki.
Dla odróżnienia Hochdeutsch (wysoko-niemiecki) to język standardowy literacki używany w Niemczech. To też taki język, którego uczymy się w szkołach.
Dialekt ten powstał w X wieku na południu Niemiec. Ludność żydowska, która przybyła w okolice Renu nie mówiła już po hebrajsku, więc stworzyła sobie taki język w zetknięciu się z językiem miejscowym i tak powstał Jidysz. Język ten tradycyjnie jest zapisywany alfabetem hebrajskim, ale czasem zdarza się zapis łaciński.
überraschende Geschichte – zaskakująca historia
der Dialekt – dialekt
die Sprache – język
die Bevölkerung – ludność
die Kultur – kultura
das Brauchtum – obyczaje
Die Synagoge das ist jüdische Kirche.
Odkryłam w zeszłym roku, że Jidysz czyli język żydowski jest bardzo zbliżony do niemieckiego, a więc tym sposobem znam jeszcze jeden język . Po prostu nigdy wcześniej nie przysłuchiwałam się dokładnie temu językowi. To całkiem normalne, że każdy język posiada różne dialekty wewnątrz kraju. Jednak ten dialekt istnieje poza granicami Niemiec i jest przez to jakby odrębnym językiem.
Oto przykłady podobieństwa.
Ikh bin in arbet – ich bin in Arbeit– jestem w pracy
dos iz di hoyz – das ist ein Haus
shteyn hoyz – Steinhaus (kamienny dom)
es iz a histarishn shtot – das ist historische Stadt
Językiem Jidysz posługuje się 3-4 mln ludzi, którzy mieszkają w Izraelu, USA, Rosji, Ukrainie … Jest to dość duża grupa ludzi, więc warto pamiętać też o tym języku. Znając język niemiecki można spokojnie domyśleć się znaczenia słów.
Idishe Laykhter – Jüdischer Leuchter (świecznik)
Inne przykłady podobieństwa to:
ir hobt a hunt – Ihr habt einen Hund (wy macie psa)
Ikh bin mid – Ich bin müde (jestem zmęczony)
ikh bin tsufridn – Ich bin zufrieden (jestem zadowolony)
zi iz sheyn – Sie ist schön (ona jest piękna)
er geyt tsu shul – Er geht zur Schule
Obejrzyj PIERWSZĄ LEKCJĘ JIDYSZ i przekonaj się jak podobny jest ten dialekt do języka niemieckiego.
Pisałam też wcześniej o DIALEKCIE BAWARSKIM.
Proszę o komentarz. Jakie jest Twoje zdanie na ten temat? Czy wiedziałaś (łeś) o tym?
Na zakończenie posłuchaj piosenki : My Yiddishe Momme.
Jidysz – dialekt niemiecki jest bardzo podobny do języka niemieckiego. Myślałam, że ma więcej naleciałości hebrajskich i przez to jest mniej zrozumiały. A tu taka niespodzianka.
